Niesztampowy pomysł na imprezę integracyjną!
Ernest Bryl
ERNEST BRYLL
Ernest Bryll (ur. 1 marca 1935 w Warszawie) – polski poeta, pisarz, autor tekstów piosenek, dziennikarz, tłumacz i krytyk filmowy, także dyplomata. Absolwent II Liceum Ogólnokształcącego w Gdyni oraz wydziału Filologii Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego (1957). Pierwszy tomik jego wierszy, Wigilie wariata, został wydany w 1958 r. Oprócz działalności na niwie literatury i mediów, w latach 1991-1995 Bryll był ambasadorem Rzeczypospolitej w Republice Irlandii. 1974-1978 był dyrektorem Instytutu Kultury Polskiej w Londynie. Także członek redakcji pism społeczno-kulturalnych (m.in. 1959-1960 w Współczesności). Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
Teksty piosenek pisze od roku 1965. Jest wiele utworów wykonywanych m.in. przez zespoły: Dwa Plus Jeden, Enigmatic, Pakt, Partita, Skaldowie i Waganci, oraz wokalistów: Stan Borys, Zofia i Zbigniew Framerowie, Halina Frąckowiak, Marek Grechuta, Jerzy Grunwald, Teresa Haremza, Edward Hulewicz, Leonard Jakubowski, Halina Kunicka, Bernard Ładysz, Urszula Narbut, Czesław Niemen, Daniel Olbrychski, Jerzy Połomski, Rudolf Poledniok, Krystyna Prońko, Łucja Prus, Danuta Rinn, Maryla Rodowicz, Andrzej Rybiński, Warren Schatz, Urszula Sipińska, Józef Sojka, Teresa Tutinas, Juliusz Wickiewicz, Adam Wojdak.
Wiele tekstów napisał do muzyki Katarzyny Gaertner. W roku 1968 wraz z Markiem Sartem założyli zespół Drumlersi. Sart pisał dla niego muzykę, a Bryll – teksty. Współpracował też z takimi kompozytorami, jak m.in. Antoni Kopff, Włodzimierz Korcz, Janusz Kruk, Czesław Niemen, Andrzej Zieliński.
Ernest Bryll napisał "Na szkle malowane", (muz. Katarzyna Gaertner) za punkt wyjścia przyjmując legendę o Janosiku. Materiał dla swojej śpiewogry E. Bryll czerpał z folkloru, ale podkreślał, że jego dzieło nie ma nic wspólnego z autentyczną ludowością.
"Na szkle malowane" to kolejna wersja historii harnasia Janosika - najsłynniejszego zbójnika tatrzańskiego. Ernest Bryll napisał ją w 1969 r. Jak sam mówił, była to "próba zabawienia się w stworzenie śpiewogry". Na jej podstawie powstał spektakl "Janosik" z muzyką Katarzyny Gaertner i w reżyserii Krystyny Jandy (która zagrała także rolę Anioła). Premiera odbyła się w 1993 r. w warszawskim Teatrze Powszechnym. Wówczas w spektaklu wystąpili m.in. Emilian Kamiński, Dorota Stalińska, Paweł Deląg, Justyna Sienczyłło, Daria Trafankowska i Rafał Królikowski oraz zakopiański zespół Krywań. Z przedstawienia pochodzą przeboje: "Lipowa łyżka", "Nie zmogła go kula", "Kolibaj się, kolibaj", "Na sianeczku sianie" czy "Pożegnanie harnasia", które później śpiewali najlepsi polscy wykonawcy. E. Bryll nadał swojemu Janosikowi tradycyjnie przypisywane mu cechy. Za źródło inspiracji posłużyły poecie obrazy malowane na szkle, przedstawiające cechy charakteryzujące bohatera: jego siłę, dobroć i miłość do kobiety.
Zamiarem poety było uteatralnienie tych obrazów przez wprowadzenie ich w ruch na scenie. Wyraźnym odejściem od wzorca folklorystycznego (a równocześnie i mitycznego) jest to, że u E. Brylla Janosik został obdarzony rodziną. Cechy charakteru poszczególnych członków tej rodziny wyjaśniają w pewnym sensie, dlaczego postać Janosika była tak wspaniała. I tak jeden z jego przodków, prawdopodobnie prapradziad, to stary Jaśko (Jan, a więc Johannes!), który miał nieprzeciętną siłę w rękach. Janosik E. Brylla przeżywa również nieszczęśliwą miłość: Tak ci ona go tą miłością udręczyła. Dziewczyna dręczy go i bawi się jego uczuciem. I po raz wtóry odchodzi autor od treści folklorystycznych: dziewczyna w jego utworze zostaje zwyciężona przez bohatera. Janosik zauważa, że ukochana chce go zniszczyć i dlatego odchodzi od niej.
Później jednak i Janosik musi poddać się losowi – zostaje ukarany za swoje czyny i ginie na szubienicy. A kiedy jego przyjaciele dają wyraz przekonaniu, że pewnego dnia obudzi się on z wiecznego snu głodny jak niedźwiedź i wzbudzający jeszcze większą grozę, to Janosik przypomina nam w swojej boskości bardziej Jezusa niż Jaryło. Janosik E. Brylla zachowuje właściwości słowiańskiego Jerzego czy też bałtyckiego Johannesa. Pochodzący z 1970 roku musical Katarzyny Gärtner Na szkle malowane z tekstem Ernesta Brylla, choć jest właściwie śpiewogrą złożoną z trzech obrazów pozbawioną wartkiej akcji, wprowadza motyw zabawy zbójników, tańca i śpiewów oraz gawęd na temat Janosikowego losu. Niezwykle interesująca jest przy tym warstwa muzyczna utworu, oscylująca pomiędzy folklorem góralskim a rhythm and bluesem.
Zapraszamy do zabawy z Karpackimi Zbójami!
